KONKURS URBANISTYCZNO – ARCHITEKTONICZNY NA KONCEPCJI ODNOWIENIA I PRZEBUDOWY PLACU TRZECH KRZYŻY W WARSZAWIE
1.KONCEPCJA IDEOWA
1.1 Współczesna tożsamość placu Trzech Krzyży
Współczesną tożsamość placu Trzech Krzyży obrazują jeszcze żywe wydarzenia zeszłego miesiąca, które spowodowały, że ulice i place Warszawy stały się sceną wielkich emocji.
Opleciony wielkim skrzyżowaniem plac Trzech Krzyży, choć położony niedaleko Sejmu, przy stanowiącym reprezentacyjną miejską oś Trakcie Królewskim, pozostał na uboczu spontanicznych aktywności warszawiaków, składających się na obraz wspólnie przeżywanej przez miasto żałoby. Jedynie podczas marszu studenckiego, który wyruszył spod Sejmu, na kilka minut zamknięto drogi i Alejami Ujazdowskimi przez plac przeszło kilka tysięcy osób. Zdumiewające było to, że zaledwie dwie osoby przyszły kilka minut wcześniej i stanęły na podeście kościoła dolnego, by stać się częścią wydarzenia. Pozostałe widoczne na poniższych zdjęciach osoby to fotoreporterzy, którzy intuicyjnie odczytali to miejsce jako widownię dla rozgrywającej się historii.
Z tego miejsca również wyraźnie widać, że relatywnie młody kościół Św. Aleksandra Męczennika, który w przeciągu ponad 180 lat dwukrotnie zmieniał wyraz architektoniczny, by po wojnie odzyskać klasycystyczny kształt, doczekał się prawie pełnej oprawy architektonicznej w postaci otaczających go budynków. Zamykająca dwie osie widokowe świątynia jest dziś jedynym powszechnie rozpoznawalnym elementem placu, zepchniętego do roli skrzyżowania i parkingu. Nie bez znaczenia pozostaje to, że przestrzeń dla pieszych ogranicza się dzisiaj do wąskich chodników. Jest to obraz symptomatyczny dla wielu placów w Polsce i Europie, ale doświadczenia pokazują, że zmiany są możliwe, a mieszkańcy miast na nowo uczą się wykorzystywać odzyskaną przestrzeń.
1.2 Założenia projektowe
Widownia – platforma ze schodami przed kościołem Św. Aleksandra Męczennika, obrazująca przedwojenny zasięg kościoła, jest początkiem scenariusza projektu odnowy i przywrócenia mieszkańcom placu Trzech Krzyży. Z tego miejsca najwyraźniej zobaczymy projektowany podział placu na dwa trakty, spełniające dwie odrębne funkcje:
Pierwszy z nich, część dawnego traktu prowadzącego do Grzybowa (ul. Bracka) i drogi do Mokotowa (ul. Mokotowska), będzie przeznaczony na przestrzeń publiczną, podzieloną na część oficjalną i rekreacyjną. Decyzja o lokalizacji przestrzeni publicznej i jej podziale na dwie części została podjęta po analizie zarówno uwarunkowań komunikacyjnych, przestrzennych, historycznych, jak i warstwy sentymentalnej, która w równym stopniu wpływa na genius loci miejsca.
Drugi, będący częścią traktu prowadzącego do Ujazdowa ( dawna Droga Kalwaryjska), zachowa swój historyczny, komunikacyjny charakter.